
فنلاند و سوئد خواهان عضویت در مهمترین پیمان امنیتی هستند:
تعداد بازدید : 7
دو مینوی ناتو در شمال اروپا
نویسنده : سید امیر میریان / گروه سیاست
سوئد و فنلاند به عنوان کشورهای همسایه روسیه در واکنش به عملیات ویژه مسکو در اوکراین، روز یکشنبه تأیید کردند که برای عضویت در ناتو درخواست دادهاند. این اقدام فنلاند و سوئد که عبور از خط قرمزهای امنیتی مسکو تلقی میشد با واکنش کرملین مواجه شده است اما بسیاری از منابع غربی تاکید کردهاند که عضویت این دوکشور به سرعت انجام خواهد گرفت و بدین ترتیب زمینه برای افزایش حضور نظامی امریکا و همپیمانانش در شمال اروپا مهیا میشود.
نه اروغان به عضویت سوئد در ناتو
فنلاند و سوئد در دو دهه اخیر، در مأموریتهای ناتو در بالکان، افغانستان و عراق و همچنین در زمایش های مشترک نظامی متعدد شرکت داشتهاند. اما تاکنون به عضویت رسمی این پیمان درنیامدهاند. گفتنی است روند پیوستن به ناتو برای یک کشور نامزد عضویت در این ائتلاف نظامی، یک آزمون واقعی است. کشور نامزد باید در این آزمون، هریک از سی عضو ناتو را درباره سهم خود در برقراری امنیت جمعی و توانایی انجام تعهداتش درچارچوب ناتو متقاعد کند. اما در مورد نامزدی سوئد فعلاً ترکیه تردیدهایی را مطرح کرده است. اما چرا؟ ترکیه همچنان سوئد را به پشتیبانی از گروه شبه نظامی پ.ک.ک (حزب کارگران کردستان) متهم میکند. (از نظر ترکیه و امریکا و اتحادیه اروپا این گروه، یک گروه تروریستی قلمداد میشود) حتی آنکارا مدعی است شواهد و مدارکی مبتنی بر اقامت اعضای گروه تروریستی پ.ک.ک و برگزاری جلسات هفتگی انها در سوئد در دست دارد. البته ترکیه مدتهای طولانی اسن که سوئد را به خاطر روابط نزدیک با پ. ک. ک. (حزب کارگران کردستان) و ی. پ.ک (یگانهای مدافع خلق) شماتت میکند. یکی ازدلایل اصلی این مناقشه، تعریف و تفسیر کاملاً متفاوت سوئد از مفهوم تروریست است. سوئد که مدافع قوق بشر و دموکراسی بوده، از نزدیک خواستههای کردها در ترکیه را دنبال کرده است حتی به قیمت آزردگی ترکیه. ضمن اینکه از سال 2019 تاکنون سوئد و ترکیه بر سر عملیات مرزی ترکیه در شمال سوریه به نام عملیات صلح با هم تنش داشتنه اند. بنابراین روزها و هفتههای آینده برای شفاف کردن قدمهای یعدی ترکیه در قبال پیوستن سوئد به ناتو، روزهای مهمی هستند.
روسیه: واکنش نشان خواهیم داد
هرچند هیچ کشور ثالثی حق وتوی درخواست پیوستن به ناتو را ندارد اما روسیه یوستن فنلاند به ناتو را یک اشتباه خوانده و با آن مخالف است. روسها اکنون با یک تناقض مواجهاند؛ چراکه تهاجمشان به اوکراین که به بهانه جلوگیری از گسترش ناتو به مرزهای روسیه اغاز شد؛ به برانگیختن تمایل پیوستن یک همسایه دیگرش به ناتو منجر شد. درواقع تصمبیم پوتین برای تهاجم به اوکراین تغییر عمدهای در افکار عمومی کشورهای شمال اروپا به وجود آورد و بسیاری از احزاب سیاسی که دهها طرفدار بیطرفی بودند اکنون روسیه را تهدیدی جدی قلمداد میکنند و خواهان پیوستن به ناتو هستند. در این راستا در حالی که رسماً اعلام نشده قطع صادرات برق روسیه به فنلاند با تصمیم این کشور برای پیوستن به ناتو در ارتباط است اما تحلیلگران این دو مسئله را با یکدیگر مرتبط میدانند. البته انتظار چنین واکنشهایی هم از روسها بعید نبود؛ چراکه آنها با گسترش ناتو به شرق با چند چالش اساسی روبه رو میشوند. اولین چالش از بین رفتن منطقه حائل بین روسیه و ناتو است. جمهوریهای بالتیک منطقه حائل میان روسیه و ناتو به شمار میروند بنابراین با پیوستن کشورهایی مانند فنلاند به ناتو، به یکباره مرزهای ناتو با روسیه دو برابر میشود به همین دلیل است که این پیوستنها برای ناتو بک فرصت و برای روسیه یه چالش است. یکی دیگر از دلایل مخالفت روسیه با گسترش ناتو به شرق، مسائل اقتصادی است بر اساس این دیدگاه کشورهای پیرامونی بر مبنای ژئواکونومیکی نقش مهمی در اقتصاد روسیه ایفا می کننند که در اثر گسترش ناتو به شرق، این مسئله با چالشی اساسی مواجه میشود. اکنون روسیه اعلام کرده در واکنش پیوستن فنلاند به ناتو، اقدامات نظامی انجام میدهد (حتی تهدید کرده تسلیحات هستهای در مرزهای خود با منطقه بالتیک را بررسی خواهد کرد) اما به نظر میرسد نهایت اقدامات روسیه در این زمینه، نقض حریم هوایی این کشور یا مانورهای موشکی و حملات سایبری محدود باشد. البته فنلاند و سوئد قابلیت سایبری قویتری نسبت به اوکراین دارند و در وضعیت بهتری برای دفاع از خود در مقابل هرگونه حمله سایبری روسیه هستند. همچنین با توجه به گرفتاریهای نیروهای نظامی روسیه در اوکراین، به نظر نمیرسد که کرملین قصد و توانایی این را داشته باشد که در آیندهای نزدیک وارد جنگ دیگری با یکی دیگر از هماسیگان خود شود.
گسترش ناتو به شرق؛ تهدیدی بالقوه برای ایران
قطعاً حضور ناتو در منطقه تهدیداتی را برای ایران به ارمغان خواهد آورد. با توجه به شرایط نظام بین الملل، دور از ذهن نیست دومینوی پیوستن به ناتو کم کم به همسایگان ایران نیز سرایت کند. در این راستا از انجایی که موضوع پیوستن ایران به ناتو با توجه به اصول قانون اساسی و سیاستهای خارجی ایران بعید به نظر میرسد ایران باید در تعامل با ناتو، منافع خود را براساس عقلانیت ترسیم کند. این منافع در چارچوب تنش زدایی با دیگر کشورها به ویژه کشورهای منطقه تعریف میشود. برای نیل به این هدف، ایران ناگزیر به اعتماد سازی و امنیت سازی است. این قبیل اقدامات میتواند به سیاست تنش زدایی کمک نموده و ضریب اعتماد و امنیت را ارتقا بخشد. ایران میتواند ضمن حفظ اصول خود و تقویت بازدارندگی، دامنه همکاریهای منطقهای خود را در زمینه امنیت توسعه داده و حتی با ایجاد تعاملات اقتصادی، کانونهای بحران را مدیریت کند.